Chi tiết tin

Yabu Meizan - Người được mệnh danh là "hoảng tử" của dòng gốm Satsuma

Ngày đăng: 25/04/2023 | 15:48

Với mong muốn người yêu gốm sứ Nhật Bản ở Việt Nam có thể tiếp cận được với những thông tin của các nghệ nhân người Nhật. DIMO sẽ tổng hợp và dịch những bài viết về thông tin các nghệ nhân được công bố tại đây cho các anh/chị tham khảo. Dưới đây là thông tin về Yabu Meizan, 1 nghệ nhân chế tác Satsuma cực kỳ nổi tiếng.

1. Yabu Meizan là ai?

Yabu Meizan (藪明山, tên khai sinh Yabu Masashichi (藪政七), (20/1/1853 – 1934) là một nghệ nhân và là chủ xưởng gốm người Nhật Bản nổi tiếng với việc vẽ tranh trên gốm sứ. Ông là nhà sản xuất đồ gốm satsuma với sản lượng lớn nhất. Thuật ngữ gốm sứ satsuma ban đầu chỉ được đặt ra nhằm ám chỉ đồ gốm được vẽ nghệ thuật từ tỉnh Satsuma. Sau này, thuật ngữ trên được mở rộng ra, bao hàm cả gốm sứ chất lượng thấp được sản xuất hàng loạt để xuất khẩu, trong khi Meizan là một trong những nghệ nhân tiếp tục truyền thống chế tác sản phẩm chất lượng nghệ thuật cao đồng thời sản xuất hàng xuất khẩu thành công. Ông được coi là "hoàng tử" của loại hình nghệ thuật này. Ngày nay, các tác phẩm của ông được nhiều nhà sưu tập tìm kiếm. Một bộ sưu tập lớn các tác phẩm nghệ thuật của ông hiện là một phần của Bộ sưu tập nghệ thuật Nhật Bản sở hửu bởi Giáo sư người Anh Naser D. Khalili.

2. Cuộc đời và sự nghiệp của Yabu meizan

Yabu Meizan sinh ngày 20 tháng 1 năm 1853 tại Nagahori, Osaka. Năm 1880, ông mở xưởng sản xuất đồ gốm ở Osaka, tuyển mộ và đào tạo nghệ nhân làm gốm. Gốm dùng làm chế tác được ông mang từ lò Chin Jukan ở tỉnh Satsuma đến Osaka để trang trí. Nhà sáng lập bảo tàng nghệ thuật người Mỹ Charles Parsons kể lại chuyến viếng thăm xưởng của Meizan trong cuốn sách Ghi chú về một chuyến đi vòng quanh thế giới vào năm 1894 và 1895 như sau:

"Ông ấy cực kỳ nổi tiếng. Ông có 17 người thợ thủ công nam lành nghề cùng làm việc, tất cả đều làm công việc trang trí. Ông đảm nhận vai trò thiết kế và tận tụy hướng dẫn những chàng trai của mình, cực kỳ cẩn thận trong khi làm việc. Một vài thợ thủ công ở đây là những người lao động có tay nghề rất tuyệt vời. Tất cả đều rất trật tự, gọn gàng và im lặng, không ai nói lời nào khi làm việc".

Meizan tích cực quảng bá nghệ thuật của mình trên phạm vi quốc tế cũng như trong nước, đóng vai trò tích cực trong việc tổ chức trình bày các sản phẩm của Nhật Bản tại các hội chợ trên thế giới. Điều này mang lại cho ông sự đón nhận mạnh mẽ cũng như nguồn thu nhập dồi dào. Thành công của ông đã truyền cảm hứng cho một xưởng khác sử dụng tên và bắt chước phong cách của ông, nhưng độ tinh tế và chi tiết thì không thể sánh bằng. Sự nghiệp của ông lao dốc trong Chiến tranh thế giới thứ I, khi chiến tranh và bất ổn kinh tế gây khó khăn cho việc điều hành một doanh nghiệp xuất khẩu. Nghệ thuật Nhật Bản lúc đó cũng không được lòng người mua Mỹ và châu Âu, họ dần dần ngó lơ thị trường Nhật để chuyển hướng sang Trung Quốc.

3. Phong cách nghệ thuật của Meizan

Các tác phẩm của Meizan được đặc trưng bởi cách trang trí tỉ mỉ dựa trên việc sử dụng các bản khắc bằng đồng. Những tấm đồng khắc này ban đầu sẽ được dùng để in các thiết kế trên giấy, sau đó chúng sẽ lần lượt được cắt tỉ mỉ để dán các tấm giấy nến lên trên lọ hoặc đĩa. Đồ trang trí của ông sử dụng các chủ đề của Trung Quốc và Phật giáo cho đến những năm 1890, khi ông bắt đầu sử dụng nhiều hơn những biểu tượng của Nhật Bản, như ngư dân hoặc samurai chiến đấu. Trong quá trình sáng tác, Meizan thường vẽ hoặc sao chép các bản in phổ biến của nhiều nghệ sĩ, trong đó có Hiroshige. Các thiết kế của ông ngày càng có thêm nhiều chi tiết hơn. Một tác phẩm có thể mô tả hàng ngàn bông hoa hoặc con bướm, hoặc hàng trăm người trong một bức tranh. Cuối sự nghiệp, Meizan áp dụng một cách tiếp cận khác, bao quát tổng thể bình hoa trong một mô típ có bố cục duy nhất. Hướng nghệ thuật mới này có thể xem như lấy cảm hứng từ ý kiến của các nhà phê bình. Tuy nhiên, nó là một thất bại thương mại vào thời điểm đó. Người mua vẫn ưa chuộng những mẫu thiết kế trang trí kín trên sản phẩm.

4. Triển lãm Yabu Meizan đã tham gia

Từ 1885 đến 1916, Meizan trưng bày các tác phẩm nghệ thuật của mình tại một số cuộc triển lãm quốc gia và hội chợ thế giới và giành được nhiều huy chương. Trong số này có thể kể đến huy chương đồng Triển lãm Kyoto lần thứ 4 (1885), Triển lãm Paris năm 1899 và năm 1900, Triển lãm tại Louisiana - Hoa Kỳ năm 1904, Triển lãm nghệ thuật London-Nhật Bản năm 1910. Đối với triển lãm tổ chức tại Louisiana, Meizan vinh dự được bổ nhiệm làm thư ký Hiệp hội Triển lãm Nhật Bản, có nhiệm vụ tổ chức, sắp xếp và trang trí hội trường. Triển lãm quốc tế cuối cùng của ông là Triển lãm quốc tế Panama Thái Bình Dương năm 1915 tại San Francisco.

Sau này, các tác phẩm của Meizan cũng được đưa vào các buổi triển lãm cho Bộ sưu tập Khalili tại Bảo tàng Quốc gia xứ Wales và Cardiff lần lượt những năm 1994 và 1995. Bộ sưu tập của ông cũng hiện diện tại Trung tâm Nghệ thuật Wilmington, Delwar năm 1999, tại Bảo tàng Nghệ thuật Portland năm 2002 và Bảo tàng Van Gogh, Amsterdam năm 2006.